Al tweeënhalf jaar loop ik rond in de overtuiging dat het een burn-out was, waardoor ik onderuit ben gegaan. Ik was ervan overtuigd. Tot gisteravond.
Ik ben als vrijwilliger werkzaam voor een vereniging van en voor hoogbegaafden in Limburg: HINT. Mijn bijdrage is onder andere een keer in het half jaar een lezing organiseren voor onze leden, maar ook leerkrachten, begeleiders of andere professionals over een onderwerp die gerelateerd is aan hoogbegaafdheid. Zo heb ik al sprekers benaderd die over beelddenken kwamen vertellen en over de wetenschappelijke kijk op hoogsensitiviteit. Deze lezingen trokken veel mensen uit onze regio. Deels, omdat dit termen zijn die de afgelopen tijd beetje bij beetje meer bekendheid hebben weten te genereren. Mensen weten ongeveer wat het is, dat het met hoogbegaafdheid te maken kan hebben en dat het iets is waar rekening mee gehouden moet worden op school, op de werkvloer en uiteraard ook in het dagelijkse leven. De lezing die ik voor gisteravond had georganiseerd ging over bore-out (De Verveling Voorbij, door Frouke Vermeulen), de tegenhanger van burn-out. Wat heeft bore-out met hoogbegaafdheid te maken? Eigenlijk heel erg veel. Maar het is een fenomeen waar vrij weinig mensen nog van gehoord hebben. En dat is heel erg jammer…. Want het is net als hoogsensitiviteit en beelddenken, iets wat onlosmakelijk met hoogbegaafdheid is verbonden.
Ik ben er nu dan ook van overtuigd dat ik niet door een burn-out onderuit ben gegaan, maar door een bore-out.
Wat is nu eigenlijk het verschil? Dat is lastig te constateren op het eerste oog. De klachten die bij beiden horen, zijn namelijk zo goed als hetzelfde. Alleen de behandeling is precies het tegenovergestelde.
Even een korte uitleg over wat ze beiden inhouden. Een burn-out krijg je als je over een hele lange tijd roofbouw hebt gepleegd aan je lijf. Bij bore-out eigenlijk ook, alleen de wijze van roofbouw is anders. Bij een burn-out heb je jarenlang teveel energie gestopt in iets wat je best leuk vond om te doen. Alleen ging je daarbij gedurende lange tijd teveel energie instoppen, waardoor je lichaam steeds meer moeite had om te herstellen. Als je blijft doen wat je deed, maar dan iets minder fanatiek – uiteraard na eerst een poos thuis te hebben gezeten, om je lichaam te laten herstellen – dan komt het uiteindelijk wel goed met je.
Bij een bore-out heb je jarenlang je energie gestopt in iets wat je helemaal niet leuk vond om te doen (kwalitatieve bore-out) óf je hebt jarenlang te weinig uitdaging gehad (kwantitatieve bore-out). Om hiervan te herstellen is het dus zaak dat je werk gaat zoeken, waar je wel je energie uit kunt halen. Thuis zitten om te herstellen, zal hierbij een averechts effect hebben. Hoewel een herstelperiode wel wenselijk is, omdat je lichaam toch ‘gecrasht’ is, is het erg belangrijk om tegelijkertijd ook langzaamaan weer iets op te gaan bouwen wat je energie biedt.
Het zaadje voor mijn bore-out is ruim 20 jaar geleden geplant, op het moment dat ik besloot een HBO-studie te gaan doen, zodat ik na het behalen van mijn Propedeuse snel door kon stromen naar de Universiteit. Alleen heb ik die laatste stap nooit genomen, omdat ik mijn nieuwe vriendschappen niet kwijt wilde. Het leverde veel innerlijke onrust op: ik wilde elk jaar stoppen met mijn studie, maar vond telkens dat ik het tóch af moest maken, omdat het zonde was van de geïnvesteerde energie. Na mijn afstuderen vond ik vrij snel een baan, al voor mijn diploma-uitreiking. Ik weet nog goed dat mijn docenten en studiegenoten geschokt waren toen bleek dat ik in de conclusie mijn afstudeerwerkstuk/stageverslag had geschreven dat ik ervan overtuigd was dat ik het niet lang vol zou houden in het onderwijs.
Dat bleek ook wel vrij snel. Ik had constant nieuwe uitdaging nodig, of het nu een nieuwe Master was, of een nieuwe taak of functie op school. Alles om de sleur eruit te halen. Tegelijkertijd keek ik aan het begin van elk schooljaar met lichte angst naar de namen van de leerlingen die ik in de klas zou krijgen. De gedachte dat ik met bepaalde leerlingen weer een heel jaar door zou moeten, kon in september al zorgen voor stress voor een heel schooljaar. De veranderingen die daarnaast steeds werden doorgevoerd in het onderwijs, veranderingen waar ik geen energie van kreeg, maakten het er niet beter op. Het zorgde bovendien voor conflicten. De sleur schoot er niet alleen in op het werk, maar ook thuis zorgde het hebben van twee jonge kinderen, die van en naar de opvang en school gebracht moesten worden, dat er weinig variatie in mijn dagen te vinden was.
Toen ik eindelijk energie kreeg van een nieuwe studie, die van Specialist Begaafdheid, was het eigenlijk te laat. Het herstel van mijn ziekte duurde lang, omdat ik weer moest gaan re-integreren bij mijn oude werkgever, waar ik duidelijk geen energie kreeg van het werk. Toen uiteindelijk de knoop werd doorgehakt om iets anders te gaan doen, bleken de klachten chronisch. Ik moet nu uitdaging gaan zoeken, terwijl mijn lichaam de chronische nasleep van mij bore-out moet verwerken.
Maar… onder het mom van ‘beter laat dan nooit’, ga ik me vandaag eerst eens verdiepen in een test voor kerntalenten. Er zijn er 23, die elk in 3 gradaties aanwezig kunnen zijn (94 Miljard mogelijke combinaties). Ik moet gedoseerd - mijn CVS in mijn achterhoofd houdend - mijn kerntalenten gaan voeden, zodat ik weer energie krijg en in de tussentijd de olievlek met betrekking tot kennis over bore-out zijn werk laten doen. Kerntalenten zijn dingen die je als kind (4-12) jaar leuk vond om te doen. Door jouw kerntalenten te analyseren, krijg je een beeld van wat je nodig hebt om je bore-out te boven te komen. Deels ben ik daar al onbewust mee bezig geweest: Ik heb samen met vrienden HOE opgericht, een initiatief om verandering binnen het onderwijs teweeg te brengen, want bore-out leeft niet alleen onder volwassenen, maar ook op school. Kinderen die thuiszitten en ‘schoolmoe’ zijn, zijn in feite bore-out. Deze groep kinderen is gebaat bij een andere vorm van onderwijs, welke HOE propageert. Ieder van ons brengt een stukje van zijn of haar eigen talent in bij HOE. Zo heb ik gemerkt dat ik het erg leuk vind om de website vorm te geven en te vullen. Een Kerntalent is dus niet per sé iets wat blijkt uit je (school)loopbaan. Het feit dat je een opleiding hebt gedaan die niet bij je past en die niet aansluit bij jouw kerntalenten en dus jouw behoeften, of dat nu primair, voortgezet of beroepsonderwijs is, zou aanleiding kunnen zijn voor een bore-out.
Mocht je je hierin herkennen, of zie je het gebeuren bij iemand in je omgeving: trek dan aan de spreekwoordelijke bel. Ga in gesprek met de huisarts of met je werkgever. Betreft het een kind, ga dan ook in gesprek met de school. Bij bore-out geldt in elk geval dat er een radicale verandering van spijs dient plaats te vinden, om herstel op gang te brengen.
Geschreven door: Jacqueline Schepers-Huijben